ลีนุกซ์ (Linux) : superuser

ปรับปรุง : 2566-02-17 (ปรับรุ่นเป็น 9.0)

0999

9.99 การบำรุงรักษา และตรวจสอบ
: บริการให้ดีต้องหมั่นบำรุงรักษา ไม่งั้นอาจอยู่ได้ไม่นานเท่าที่ควร

9.99.1 สรุปปัญหา วิธีตรวจสอบ และการแก้ไขเบื้องต้น

เมื่อเครื่องของผู้ใช้ต่อ internet ไม่ได้ (ตรวจสอบโดยผู้ใช้)
+ ตรวจสอบว่าอะไรใช้ไม่ได้ เช่น http, workgroup, ping หรือ smtp เป็นต้น แล้วหาสาเหตุ
+ ก่อนแจ้งเจ้าหน้าที่ 125 ท่านควรปฏิบัติดังนี้
เว็บ หรือ e-mail ของโยนก ใช้การไม่ได้ (ตรวจสอบโดยเจ้าหน้าที่ 125)
ติดต่อ Internet นอกโยนกไม่ได้ (ตรวจสอบโดยเจ้าหน้าที่ 125)
กรณีเครื่องในห้อง lab1, lab2 หรือ lab3 ใช้ internet ไม่ได้ (ตรวจสอบโดยเจ้าหน้าที่ 125)
กรณี router ของโยนกเสีย (ตรวจสอบโดยเจ้าหน้าที่ 125)
router ที่ใช้อยู่คือ CISCO router 2511 เป็นรุ่นเก่าใช้มาตั้งแต่ปี 1996 ปัจจุบันเสียเป็นบางจังหวะมาแล้ว ประมาณ 4 ครั้ง ครั้งล่าสุดส่งซ่อมที่ร้าน smart service ซึ่งเป็นตัวแทน CISCO ในจังหวัดลำปาง แต่มิได้ซ่อมอย่างแท้จริง เพียงแต่นำไปปัดฝุ่นภายใน พร้อมตรวจสอบปัญหาในเบื้องต้น มีค่าใช้จ่าย 450 บาท แล้วนำกลับมาใช้ใหม่
ปัญหาของ router คือ หยุดทำงานกระทันหัน ping เข้าไปไม่ได้ ใช้สาย console ติดต่อเข้าไปไม่ได้ ทางร้านวิเคราะห์ว่า อุปกรณ์สำคัญไม่มีปัญหา แต่มีบางชิ้นที่ไม่ทำงานในขณะเย็น ต้องอุ่มเครื่องให้ร้อน router จึงจะทำงานได้ปกติ เมื่อมีปัญหาให้ปิด และเปิดทิ้งไว้ประมาณครึ่งชั่วโมง หากไฟที่ปุ่ม ok สว่างมาก ก็แสดงว่า router ทำงานได้ปกติ แต่ขณะมีปัญหาไฟนี้จะไม่สว่างมาก แสดงว่าไฟฟ้าเข้าไม่เต็มที่
ช่างแจ้งว่าปัญหานี้ซ่อมได้ แต่ต้องนำแต่ละชิ้นมาตรวจสอบ หากพบชิ้นที่มีปัญหา ก็จะสั่งซื้อจากคลองถมที่กรุงเทพฯ หากพบก็จะนำชิ้นส่วนนั้นมาติดตั้งแทน แต่อาจหาได้ไม่ง่าย เพราะเป็นอุปกรณ์ที่มิได้ใช้กันทั่วไป และส่วนใหญ่ make in U.S.A. หลังจากส่งให้ร้าน 3 วัน จึงรอต่อไปไม่ได้ เพราะร้านก็ไม่แน่ใจว่า ถ้าถอดและซ่อมจริง จะหาอุปกรณ์ที่มีปัญหานั้นพบในเวลากี่วัน

ทางเลือกสำหรับปัญหา router เสีย

ไม่ซ่อม แต่แก้ปัญหาด้วยการปิด และเปิดใหม่ บางครั้งใช้เวลา 1 ชั่วโมงกว่าจะเครื่องร้อน (ปัจจุบันเลือกทางนี้)
ซื้อ smart net ซึ่งเป็นประกัน หากต่อไปเสีย แล้วส่งเข้าบริษัท CISCO ทางบริษัทจะส่งตัวอื่นให้ใช้แทน ค่าใช้จ่าย 17800 บาทต่อปี
ซื้อตัวใหม่ยี่ห้อเดิม ที่มีศักยภาพเทียบเท่า หรือสูงกว่าตัวเดิม มีค่าใช้จ่ายประมาณ 150,000 บาท
ซื้อตัวใหม่ยี่ห้อใหม่ ที่มีศักยภาพ และความคงทน ต่ำกว่ายี่ห้อเดิม มีค่าใช้จ่ายประมาณ 50,000 บาท

9.99.2 สิ่งที่ควรกระทำ และเข้าใจ

ps aux ตรวจสอบว่ามี process แปลก run อยู่บ้างไหม
top เพื่อดู process ที่กำลังทำงานในปัจจุบัน
เข้าห้อง /var/log ซึ่งมี log file ขนาดใหญ่ ๆ ทั้งนั้น Clear บ้าง หรือจะเข้าไปดูร่องรอยของผู้ใช้ก็ได้
เข้าห้อง /tmp ว่ามีแฟ้มอะไรแปลกปลอมเข้ามา ให้ clear ได้
ใช้ last | more เพื่อดูรายชื่อผู้ใช้ล่าสุด ถ้าอยู่ๆ last เหลือนิดเดียว .. แสดงว่า hacker เข้ามาลบร่องรอย
find / -cmin -600 | more แสดงชื่อแฟ้มที่มีการเปลี่ยนแปลงใน 10 ชั่วโมงที่ผ่านมา ในทุก Directory แต่จะออกมามากไปหน่อย ต้องค่อย ๆ ดู หรือตัด / แล้วทำเฉพาะในห้องที่สงสัยก็ได้
cat /var/log/messages |grep login|more ดูว่ามีคนแปลกหน้า Login หรือพยายามเข้ามาหรือไม่ แต่อาจไม่ได้ผล ถ้า hacker มืออาชีพเขาจะลบแฟ้มนี้ทิ้ง ก่อนออกไป
backup harddisk ด้วย #dd if=/dev/hda1 of=dev/hdc1 เป็นต้น แต่ต้องใช้ fdisk -l ตรวจสอบให้ดีก่อน

9.99.3 อบรมบุคลากร

คำสั่งเบื้องต้น 1 (ดูแฟ้ม ดูห้อง ดูผู้ใช้)

ls -al (list directory contents)
man ls ( -t คือ อะไร)
ls -alt | more
chmod 755 x.htm -Rf
chown root:mail noriko -Rf
find / -name hello.pl
ls > x.htm
cat x.htm (concatenate files and print on the standard output)
cat /etc/passwd |grep home
rm x
mkdir img
cd ..
rmdir img
pwd (print name of current/working directory)
echo $PATH
PATH=$PATH:/sbin:/usr/sbin
whereis man ( locate the binary, source, and manual page files for a command)
w (Show who is logged on and what they are doing)
who (show who is logged on)
id (print real and effective UIDs and GIDs)
finger atichart (user information lookup program)
last (show listing of last logged in users)
exit
tail --lines=5 /var/log/messages
lynx http://www.yonok.ac.th/main/intro4.htm
คำสั่งเบื้องต้น 2 (ดูระบบ)
du (ดูขนาด estimate file space usage)
df (ดูระบบแฟ้ม report filesystem disk space usage)
/sbin/service --status-all
/sbin/ifconfig (configure a network interface (LAN Card))
netstat -a (Print network connections, routing tables, interface statistics, ..)
top (display Linux tasks)
env (run a program in a modified environment)
nslookup 202.28.18.65 ( query Internet name servers interactively)
ps -aux (report a snapshot of the current processes)
kill -9 12345 ( terminate a process)
traceroute www.thaiall.com (print the route packets take to network host)
vi (a programmers text editor)
ทบทวน เบื้องต้น
mkdir public_html
chmod 775 public_html
vi index.html
cat index.html |grep @
pico x.htm
คำสั่งระดับกลาง
fsck /
shutdown -h now
reboot
runlevel
cat /etc/inittab
chkconfig --list
mount /dev/cdrom
mkbootdisk --device /dev/fd0 2.4.18-14
su bcom302
crontab -l
date 04271340
hwclock --systohc
cp /hd/home/* /home -fr
nmap -sT www.yonok.ac.th (Network exploration tool and security scanner)
rpm -i imap-4.7-5.i386.rpm

ตารางเปรียบเทียบแอพพลิเคชันชนิดเดียวกัน ระหว่าง Linux และ Windows server
Software type	Linux	Windows server
ฐานข้อมูล	MySQL, Postgres, Informix SE, Oracle	MS SQL server, Oracle, MS Access
พร็อกซีเซิร์ฟเวอร์	Squid	MS Proxy server
ไฟล์เซิร็ฟเวอร์	Samba, NFS	MS Network
เว็บเซิร์ฟเวอร์	Apache	IIS, Tomcat, Omni
ออฟฟิศ	StarOffice, Office TLE	MS Office
กราฟิก	Gimp	Adobe Photoshop

---

สารบัญ

"ไม่เริ่มต้นในวันนี้ จะไม่มีทางสำเร็จในวันพรุ่ง" โดย โยฮัน ว็อล์ฟกัง ฟ็อน เกอเทอ

Thaiall.com

Truehits.net