| 
 บุคลิกภาพ หรือ สิ่งที่แสดงออกของบุคคลที่เห็นได้ในลักษณะต่าง ๆ จาก การวางตัว การแต่งกาย คำพูด ความคิดเห็น กิริยา อาการ การแสดงออกที่มีต่อเหตุการณ์ สถานการณ์ การสื่อสาร โดยมีที่มาจาก
1) พันธุกรรม
2) สิ่งแวดล้อม
3) สถานการณ์
ที่ทำให้คนนั้น ๆ มีบุคลิกอย่างใดอย่างหนึ่งออกมา ที่อาจจะเป็น วัจนภาษา หรือ อวัจนภาษา ก็ได้ แน่นอนว่าถ้าการแสดงออกนั้นตามทฤษฎีของ Sigmund Freud ก็จะบอกว่า ถ้าบุคลิกภาพคนนั้น ๆ เน้นตามกรอบของสังคม (Superego) ได้แก่วัฒนธรรม ศีลธรรม แนวทางของกลุ่ม หรือ องค์กรที่ตนอยู่ ก็จะเรียกว่ามี การแสดงตัวตน (Ego)น้อย แต่ถ้าเน้นตามแรงกระตุ้นภายในตน (Id) เป็นหลัก ที่หมายถึง แรงกระตุ้นภายในตน สิ่งที่ถูกใจตนเป็นที่ตั้ง ไม่คำนึงถึงเหตุผล ก็จะเรียกว่า "มี Ego สูง"
หลังจากที่คนเราประเมินจากพันธุกรรม สิ่งแวดล้อม และ สถานการณ์ ในเรื่องต่าง ๆ เมื่อตกผลึกเป็น "ลักษณะของบุคลิกภาพส่วนตน (Personality Traits)" อย่างใดอย่างหนึ่ง ที่แสดงออกมาวัดได้ 16 ลักษณะ
1) ความเฉลียวฉลาด (มาก - น้อย)
2) การควบคุมอารมณ์ (แกว่ง - คงที่)
3) การเชื่อคน (หัวอ่อน - แข็งกร้าว)
4) การโต้ตอบ (เชิงรุก - เฉยเมย)
5) การใช้ชีวิต (เฉื่อยชา - เอาจริงเอาจัง)
6) ความพร้อมต่อสถานการณ์ (ขี้ขลาด - กล้าหาญ)
7) การรับผิดรับชอบ (เอาแต่ได้ส่วนตน - พร้อมรับ)
8) ระดับจิตใจ (อ่อนไหว - ใจแข็ง)
9) การมองสิ่งรอบตัว (ขี้ระแวง - ไว้ใจ)
10) การปฏิบัติ (เพ้อฝัน - ลงมือทำ)
11) การสื่อสาร (เน้นเปิดเผย - เงียบสุขุม)
12) การรับสถานการณ์ (หวั่นไหว - เชื่อมั่น)
13) การใช้ชีวิต (อนุรักษนิยม - ชอบสิ่งใหม่)
14) การวางตัว (อิงกับกลุ่ม - พึ่งตนเอง)
15) การจัดการสิ่งต่าง ๆ (เครียด - ผ่อนคลาย)
16) การควบคุมตนเอง (ไม่ควบคุม - ควบคุมตนเองได้)
นอกจากนี้ยังส่งผลต่อ "บุคลิกภาพ และ งาน (Personality Job Matching)" ได้ 6 กลุ่ม
1) ยืดถือความเป็นจริง (Realistic)
จริงจัง อดทน มั่นคง ผ่อนตาม เน้นปฏิบัติ ซึ่งชอบงานที่เน้น ทักษะ ความชำนาญ การร่วมกัน ได้แก่ กลุ่มอาชีพ ช่าง พนักงานปฏิบัติการ งาน และ ธุรกิจการเกษตร เป็นต้น
2) สืบเสาะ (Investigative)
ช่างวิเคราะห์ ริเริ่ม ช่างสังเกต ไม่ขึ้นกับใคร ที่จะเน้นกิจกรรมที่ต้องใช้ความคิด จัดการ ได้แก่ กลุ่มอาชีพ นักเศรษฐศาสตร์ นักวิทยาศาสตร์ นักข่าว ตำรวจ งานวิจัย เป็นต้น
3) ชอบสังคม (Social)
ชอบเข้าสังคม เป็นมิตร ชอบช่วยเหลือ ซึ่งจะชอบการมีปฏิสัมพันธ์ การเข้ากลุ่ม ได้แก่ งานสังคม ที่ปรึกษา อาจารย์ วิทยากร จิตแพทย์ เป็นต้น
4) ยืดถือรูปแบบ/ ธรรมเนียมปฏิบัติ (Conventional)
เน้นระเบียบแบบแผน การปฏิบัติตามเกณฑ์ กรอบ ไม่ยืดหยุ่น ได้แก่กลุ่มอาชีพ นายธนาคาร นักบัญชี ผู้จัดการบริษัท เป็นต้น
5) กล้าได้กล้าเสีย (Enterprising)
มีความมั่นใจในตนเอง มุ่งมั่น ฉับไว มีภาวะผู้นำ ได้แก่ เจ้าของกิจการ นักกฎหมาย นักการตลาด/ ประชาสัมพันธ์ ตัวแทนขาย เป็นต้น
6) หัวศิลปะ (Artist)
เน้นจินตนาการ อ่อนไหว ไม่ชอบระบบ ต้องการอิสระ คิดสร้างสรรค์ ไม่ชอบกรอบ/ เงื่อนไข ได้แก่ กลุ่มศิลปิน นักดนตรี จิตรกร นักเขียน อาชีพอิสระต่าง ๆ
โดยคนเรา อาจมีภาพสะท้อนที่ผสมผสานมากกว่า 1 แบบของ "บุคลิกภาพ และ งาน" นี้ได้ โดยจากแผนภาพความสัมพันธ์ คนเรามักจะมี "เส้นเชื่อม" ที่ใกล้กัน ซ้าย-ขวา คือ แบบที่ปรับตัวพอได้จากแบบหลัก ซึ่งการเข้ากับคนอื่นก็เช่นกัน กลุ่มคนที่เหมือนกัน หรือ ใกล้กัน ก็จะเข้ากันได้มากกว่า
สิ่งที่เกิดขึ้นเป็นบุคลิกภาพส่วนตน จะสะท้อนออกมาจาก การวางตัว คำพูด ความคิด การแสดงออก ซึ่งจะกลายเป็น "ภาพลักษณ์ (Image)" แบบฉบับของตน ต่อคน และ สังคมรอบข้าง ที่นานพอ จะกลายเป็น "ภาพจำ (Memory)" เมื่อนึกถึงตัวตนของเรา
อย่างไรก็ตาม "บุคลิกภาพสร้างได้" ทีละเล็กละน้อย ค่อยเป็นค่อยไป เสมือนดูแลต้นไม้ เราอยากให้ต้นไหนโต เราก็รดน้ำ ให้ปุ๋ย พรวนดิน หรือ เสมือนหมาป่าภายในตน อยากฉายภาพไหน เราจะเป็นหมาป่าดำ หรือ หมาป่าขาว อยู่ที่เราปรับบุคลิกภาพตนเอง อยากเป็นคนคิดบวก สำเร็จ ก็ต้องเริ่มจากบุคลิกภาพนั่นเอง
คุณล่ะ อยากให้คนจำภาพตนเองเป็นแบบไหน?
ด้วยความปรารถนาดี
ผศ.ดร.กฤษฎา ตันเปาว์
20 กันยายน 2564
|
